1-Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı en basit anlatımla bir trafik kazası sonucu hasar gören bir aracın tamir edildikten sonra ikinci el piyasasındaki rayicinin düşmesi sebebiyle araç sahibinin uğradığı zararı ifade etmektedir. Zira, araç her ne kadar tamir edilmiş olsa da aracın hasar kaybı olacak ve kaza öncesi fiyata göre çok daha az fiyata satılacaktır.
Zira Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2020/1876 E. ile 2021/473 K. Sayılı ve 4.2.2021 Tarihli Kararı’nda da; “Dosya kapsamından; dava konusu aracın tam hasarlı olmayıp tamir edildiği sigorta evrakı ve diğer belgelere göre sabit olmakla trafik kazasının oluş şekli ve aracın tamirine yönelik servis kayıtları incelendiğinde, davacının aracında değer kaybı meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu haliyle dava konusu aracın olaydan önceki değeri ile olay sonrası değeri arasındaki farkı, davacının değer kaybı zararı olarak kabul edilmeli; davalı şirketin usuli kazanılmış hakları da gözetilerek davacının aracında meydana gelen değer kaybının tespit edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Şu durumda mahkemece, bozma ilamının gereği yerine getirilmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş ve kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmişti” şeklinde ifadelere yer verilerek değer kaybının ne olduğu ifade edilmiştir.
2-Araç Değer Kaybı Tazminatı Talep Etme Şartları
1-Öncelikle 2021 yılında yapılan değişiklik sayesinde her yaş ve kilometredeki araç değer kaybı tazminatı talep edebilecektir.
2-Araç kullanılamaz hale gelmiş ise değer kaybı talep edilmesi söz konusu olmayacaktır. Zira Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2013/18994 E. ile 2014/458 K. Sayılı ve 16.01.2014 Tarihli Kararı’nda; “Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda aracın 2. el piyasa rayiç bedelinin 19.000 TL olup, onarım faturasına göre hasar bedelinin 16.649,84 TL olduğu, aracın pertinin daha uygun olmasına rağmen onarım yaptırılması sebebiyle belirlenen en düşük onarım bedeli dikkate alınarak 10.981,08 TL hasar bedeli (KDV dahil), 2.500 TL değer kaybı ve 750 TL kazanç kaybı bulunduğu görüşü kabul edilerek, toplam 14.231,08 TL maddi tazminatın davalı F.’den tahsiline karar verilmesi doğru olmamıştır. Mahkemece bilirkişiden ek rapor alınarak aracın pertinin uygun olduğunun anlaşılmasına göre, olay tarihindeki aracın 2. el piyasa rayiç bedeliyle kazadan sonraki sovtaj (hurda) değerinin belirlenmesi ve piyasa rayiç değerinden sovtaj değerinin mahsubuyla gerçek zarar tespit edilerek, aracın pert olması sebebiyle araçtaki değer kaybını talep edemeyeceği de gözetilerek sonucuna göre karar vermek gerekirken, asıl davaya dair yazılı şekilde verilen kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir” şeklinde ifadelere yer verilerek aracın pert olması halinde araç değer kaybı talep edilemeyeceği açık ve net bir şekilde ortaya konmuştur.
3- Araç değer kaybı için başvurucu tarafın bahse konu kazaya %100 kusuruyla sebebiyet vermemiş olması gerekmektedir. Diğer durumlarda araç değer kaybı tazminatı isteyen başvurucu, kusurlu olmadığı oranda tazminat talebinde bulunabilecektir.
3-Araç Değer Kaybı Tazminatına Başvurmak İçin Yapılması Gerekenler
Karayolları Trafik Kanunu’nun 97’inci maddesi gereğince zarar gören tarafın, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekmektedir. Sigorta şirketinin başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya cevabın zarar görenin talebini karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.
Bu kapsamda başvuru kapsamında sigorta şirketine sunulması gereken belgeler
1-Trafik Kazası Tespit Tutanağı resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade tutanakları veya görgü tespit tutanakları,
2-Mağdur araca ait ruhsat,
3-Varsa hasarlı araç resimleri,
4-Mağdur araç sahibine/zarar gören üçüncü şahsa ait banka hesap bilgileri (banka – şube adı, Iban numarası).
5-Değer kaybı talep beyanı,
6-Maddi hasara ilişkin ekspertiz yapıldıysa eksper raporu.
4-Değer Kaybının Hesaplanması
Aracın kaza tarihindeki hasarsız piyasa değerleri ile hasarlı haldeki piyasa değeri arasındaki farkı belirlemek için, aracın modeli, üretim yılı markası, özellikleri, hasarı, araç üzerinde yapılan işlemler, olay tarihindeki yaşı, ikinci el değeri vb. hususlar dikkate alınır. Zira Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin 2019/2991 E. ile 2020/6304 K. Sayılı ve 27.10.2020 Tarihli Kararı’nda da; “Dairemizce değer kaybının belirlenmesi hususunda esas alınan, aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş 2. el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2. el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyulmaksızın hesaplama yapılarak sağlanmıştır. Bilirkişi raporunda belirtilen yöntemle değer kaybının tespit olunduğu rapora dayalı olarak hüküm kurulamaz. Bu durumda mahkemece aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, davacı tarafın iddiaları, davalının savunmaları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre değer kaybının zararının belirlenmesi, meydana gelebilecek çelişkilerin giderilmesi yönünden ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık yeni bir rapor alınması ondan sonra dosyadaki tüm deliller birlikte değerlendirilerek varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.” Şeklinde ifadelere yer verilerek aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı gibi hususların dikkate alınacağı ifade edilmiştir.
5-Sigorta Şirketinin Ödeme Yapacağı Süre
Karayolları Trafik Kanunu’nun 99’uncu maddesi gereğince Sigorta şirketleri, hak sahibinin zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgeleri, sigorta şirketinin merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren sekiz iş günü içinde zorunlu mali sorumluluk sigortası sınırları içinde kalan miktarları hak sahibine ödemek zorundadırlar. Sigorta şirketleri bahse konu ödemeyi yapmadığı takdirde 108 000 000 lira hafif para cezası ile cezalandırılır.
6-Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru
Yukarıda da ifade edildiği üzere Karayolları Trafik Kanunu’na göre zarar görenin sigorta tahkim komisyonuna başvurmadan önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. İlgili sigorta şirketi başvuruya 15 gün içerisinde cevap vermezse başvuran, sigorta tahkim komisyonuna başvuruda bulunabilecektir. Sigortacılık Kanunu’nun 30. Maddesine göre Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurusu yapılan 8 Bin Türk lirasının altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. 8 Bin Türk lirası ve daha üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararlarına karşı Sigorta Tahkim Komisyonu’na itirazda bulunulabilir. Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan 107 Bin Türk lirasının üzerindeki uyuşmazlıklar için itiraz üzerine verilen hakem kararları için temyiz yoluna başvurulabilecektir. Sigorta Tahkim Komisyonuna yapılan 24 Bin Türk lirası ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında heyet teşekkülü zorunludur.
6-Dava Yoluna Başvuru
Sigorta şirketinin başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya cevabın zarar görenin talebini karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören sigorta tahkim komisyonuna başvurabileceği gibi dava yoluna da başvurabilecektir.
